Olympics time: Ο Αμπέμπε Μπικίλα

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1960 φιλοξενήθηκαν στη Ρώμη. Ο μεγάλος πρωταγωνιστής ήταν ένας ξυπόλητος αθλητής στο μαραθώνιο. Ο Αμπέμπε Μπικίλα!

Ο Αιθίοπας δρομέας έγραψε ιστορία κατακτώντας το χρυσό μετάλλιο στο Μαραθώνιο. Ο αθλητής όμως που «όργωσε» τους δρόμους της Ρώμης και του Τόκιο και όχι μόνο, κατέληξε σε αναπηρικό καροτσάκι.

Ο Αιθίοπας δρομέας στη Ρώμη τερμάτισε πρώτος στο σημείο ακριβώς, στην αψίδα του Κωνσταντίνου, όπου ο Μουσολίνι είχε παρατάξει τα στρατεύματά του πριν κάνει εκστρατεία στην Αιθιοπία! Στη θέση αυτή υπήρχε ένας οβελίσκος, που είχε κλέψει ο στρατός από την πατρίδα του Μπικίλα το 1940. Με τη νίκη του έγινε ο πρώτος μαύρος Αφρικανός που κατέκτησε χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο.

Στις 7 Αυγούστου του 1932 γεννήθηκε στο σπίτι ενός βοσκού στο Γιάτο, στην περιοχή Σούα. Οι γονείς του Άτο Μπικίλα Ντέμσε και η Γουίντινες Μπενεμπέρου το ονόμασαν Αμπέμπε Μπικίλα. Στη διάρκεια του ιταλο-αιθιοπικού πολέμου (1937-39) η οικογένεια μετακόμισε στο Γκόρο. Η μητέρα του χώρισε με τον πατέρα του και παντρεύτηκε τον Τεμτάιμ Κεφέλιου και επέστρεψαν στο Γιάτο σε μια φάρμα.

Το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής ηλικίας του το πέρασε ως βοσκός και έπαιζε gena (σ.σ. ένα παραδοσιακό παιχνίδι χόκεϊ). Στα 12 του τελείωσε το «Κες» (σ.σ. αντίστοιχο ελληνικό σχολείο). Στα 20 του μπήκε στην αυτοκρατορική φρουρά και ένας Σουηδός προπονητής, ο Όνι Νίσκανεν, που είχε προσληφθεί για να γυμνάζει τη φρουρά, πρόσεξε τον Μπικίλα και άρχισε να τον προπονεί.

Το 1960 (16 Μαρτίου), τη χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων στη Ρώμη παντρεύεται την 15χρονη Γεβμπντάρ Γουόλντε- Γκιόργκις, με την οποία θα αποκτήσουν τέσσερα παιδιά.

Ο Αμπέμπε Μπικίλα με τη σύζυγό του και τον γιο του.

Στα 28 του χρόνια ταξίδεψε στην Ιταλία και προκάλεσε αίσθηση όταν αγωνίστηκε ξυπόλητος και στη διάρκεια του μαραθωνίου έδειχνε άνετος, προσπερνώντας τον Μαροκινό αντίπαλό του Ράντι Μπεν Αμπντεσελάμ και όταν περνούσε τα πιο σκοτεινά κομμάτια της διαδρομής, όπου Ιταλοί στρατιώτες κρατούσαν πυρσούς. Ο μαραθώνιος της Ρώμης ήταν ο μοναδικός που έγινε νύχτα και αυτό γιατί ήταν καλοκαίρι και η ζέστη αφόρητη στην Ιταλία. Επίσης, ήταν και ο μοναδικός τότε που ο τερματισμός δεν ήταν σε στάδιο. Ήταν πραγματικά συγκλονιστικό να βλέπει κανείς τον ξυπόλητο Αιθίοπα δρομέα να τρέχει κατά μήκος της Αππίας Οδού. Ένας σπίκερ είχε πει σε κάποια στιγμή: «Ένας άγνωστος με το όνομα Αμπέμπε Μπικίλα προηγείται».

Ο Αμπέμπε Μπικίλα στη Ρώμη, κάνει την αλλαγή αφήνοντας πίσω του τον Μαροκινό Ράντι Μπεν Αμπντεσελάμ.

Προς το τέλος είχαν μείνει ο Μπικίλα με τον Αμπντεσελάμ να δίνουν «μάχη» και ο Μπικίλα έκοβε πρώτος το «νήμα» σε 2:15.16.2, σημειώνοντας την καλύτερη επίδοση όλων των εποχών. Δεύτερος ήταν ο Μαροκινός σε 2:15.41.6. Τρίτος ήταν ο Νεοζηλανδός Μπάρι Μαγκί με 2:17.18.2.

Όταν τότε είχε ρωτηθεί ο Μπικίλα γιατί έτρεξε ξυπόλητος είπε: «Ήθελα να μάθει όλος ο κόσμος ότι η χώρα μου, η Αιθιοπία πάντα κερδίζει με αποφασιστικότητα και ηρωισμό». Ο Μπικίλα τότε υπηρετούσε ως αξιωματικός στη βασιλική φρουρά του αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ και εκεί ανακάλυψε το πάθος του για το τρέξιμο. Μάλιστα, αφορμή για να ασχοληθεί πιο σοβαρά ήταν όταν βρέθηκε στην υποδοχή αθλητών της Αιθιοπίας που μετείχαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1956 στη Μελβούρνη.

Ο Αμπέμπε Μπικίλα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1964 στο Τόκιο.

Μετά το μεγάλο επίτευγμά του ο Αμπέμπε Μπικίλα αγωνίστηκε τέσσερα χρόνια αργότερα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1964 στο Τόκιο. Εκεί αυτή τη φορά τρέχοντας με αθλητικά παπούτσια έφθασε και πάλι στο θρίαμβο. Κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο με επίδοση 2:12.11.2. Και παρότι είχε τον προηγούμενο τίτλο, δεν ήταν φαβορί. Πρώτον υπήρχαν περίπου 20 δρομείς καλύτεροι ή στα ίδια επίπεδα με τις δικές τους επιδόσεις εκείνη την εποχή και δεύτερον, περίπου ενάμιση μήνα πριν, είχε κάνει χειρουργείο στο έντερό του. Εκείνος όμως πέρα των προγνωστικών μπήκε πρώτος στο Ολυμπιακό Στάδιο της ιαπωνικής πρωτεύουσας, όπου τον αποθέωσαν περίπου 75.000 θεατές. Έγινε ο πρώτος που κατακτούσε δύο χρυσά μετάλλια στο μαραθώνιο στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Το 2:12.11.2 ήταν και πάλι ο καλύτερος χρόνος που είχε σημειωθεί ποτέ σε μαραθώνιο. Ήταν και το ατομικό του ρεκόρ στην απόσταση των 42.195μ.

Το 1968 στην προσπάθειά του για το τρίτο χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο στο Μεξικό, θα έχει έναν τραυματισμό και θα εγκαταλείψει περίπου στο 17^ο χιλιόμετρο.

Ο Αμπέμπε Μπικίλα τιμάται από τον αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, Χαϊλέ Σελασιέ.

Δυστυχώς όμως ένα χρόνο αργότερα (22 Μαρτίου) θα σταθεί άτυχος. Οδηγώντας το αυτοκίνητό του, ένα Φολγκσβάγκεν σκαραβαίο, δώρο του αυτοκράτορα για το χρυσό μετάλλιο στο Τόκιο, θα τρακάρει στην περιοχή Σένο. Μένει παράλυτος στα κάτω άκρα και θα μείνει σε αναπηρικό καροτσάκι, μέχρι που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία μόλις 41 ετών, στις 25 Οκτωβρίου του 1973 από «εγκεφαλική αιμορραγία». Ο αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ είχε κηρύξει εθνική ημέρα πένθους. Πολλά σχολεία εγκαταστάσεις και διοργανώσεις πήραν το όνομά του.

Το πάθος του για το τρέξιμο και τον αθλητισμό το έδειξε και ακόμη όταν ήταν σε αναπηρικό καροτσάκι. Το 1970 ήταν για θεραπείες στην Αγγλία και μετείχε στην Ολυμπιάδα παραπληγικών στο Λονδίνο, όπου αγωνίστηκε στην τοξοβολία και το πινγκ πονγκ. Το 1971 κέρδισε αγώνα 10χλμ. και 25χλμ. στη Νορβηγία.

Τα επιτεύγματα του Αμπέμπε Μπικίλα ουσιαστικά ενέπνευσαν τους Αιθίοπες και τα επόμενα χρόνια και μέχρι σήμερα έχουν βγει δεκάδες σπουδαίοι δρομείς.

Ο Αμπέμπε Μπικίλα έτρεξε 16 μαραθώνιους στην καριέρα του μεταξύ του 1956 και του 1968. Κέρδισε τους 12, ανάμεσά τους τον Μαραθώνιο της Αθήνας το 1961 τερματίζοντας πρώτος σε 2:23.44.6.

Το παπούτσι της Vibram με τα πέντε δάχτυλα που έφερε το όνομα Μπικίλα.

Ο Αμπέμπε Μπικίλα είχε τρεις γιους και μια κόρη, την Τσίγκε. Το 2010 η ιταλική εταιρεία «Vibram» παρουσίασε το μοντέλο «Μπικίλα», της σειράς παπουτσιών με πέντε δάχτυλα. Το 2015 τα παιδιά του Αμπέμπε, Τεφέρι, Γετναγέτ Αμπέμπε και Τσίγκε, μαζί με τη μητέρα τους υπέβαλαν μήνυση σε ομοσπονδιακό δικαστήριο στην Τακόμα στην Ουάσιγκτον, υποστηρίζοντας ότι το «Vibram» παραβίαζε το νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων. Η υπόθεση απορρίφθηκε το 2016, καθώς καθυστέρησαν να υποβάλλουν μήνυση γιατί γνώριζαν από το 2011 την ύπαρξη του παπουτσιού. Τον Δεκέμβριο του 2019 αποκαλύφθηκε ότι η οικογένεια του Μπικίλα παρέλαβε το ολυμπιακό δαχτυλίδι που είχε χάσει στο μπάνιο του Ολυμπιακού Σταδίου του Τόκιο. Το είχε αφήσει ο Αμπέμπε μετά το ολυμπιακό μετάλλιο και μια γυναίκα που δούλευε εκείνη την ώρα το πήρε στο σπίτι της. Η γυναίκα μετά που πέθανε, ο γιος της είπε ότι το είχε μετανιώσει η μητέρα του και το έδωσε Γετναγέτ, γιο του αείμνηστου Αμπέμπε.

Φωτογραφίες: Wikipedia/ Abebe Bikila