Πανιώνιοι Αγώνες: Ένας πρωτοποριακός και σπουδαίος θεσμός του ελληνικού στίβου!

Μόνο να χειροκροτήσει μπορεί κανείς της πρωτοβουλία του Πανιωνίου να αναβιώσει τους «Πανιώνιους αγώνες» στίβου (Τετάρτη 4/5 στο στάδιο της Ν. Σμύρνης), έναν από τους πρωτοποριακούς και σημαντικούς θεσμούς του ελληνικού στίβου!

Όχι μόνο γιατί η ιστορία τους ξεκίνησε μετά τους 1^ους ΟΑ της νεότερης εποχής στη Σμύρνη, αλλά και γιατί εξελίχθηκαν σε ένα σπουδαίο αθλητικό γεγονός για τον ελληνισμό, που εκείνη την εποχή ένα μικρό μέρος του ζούσε στην λεγόμενη «παλαιά Ελλάδα» και ένα μεγαλύτερο στις περιοχές της  υφισταμένης ακόμη τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας!

Η Σμύρνη ήταν βέβαια το επίκεντρο του ελληνισμού της Μ. Ασίας και με πολύ αξιόλογο βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο για την εποχή, χάρη στην επίδραση των Γάλλων Ιταλών και Άγγλων που ζούσαν και δραστηριοποιούνταν εκεί, με συνέπεια την διάδοση και των σπορ στην ευρύτερη περιοχή.

Ο τίτλος «Πανιώνιοι» αγώνες δεν σχετιζόταν (όπως αναφέρει σαφώς ο Π. Μανιτάκης στο βιβλίο του «100 χρόνια νεοελληνικού αθλητισμού 1830-1930») με τον ομώνυμο σύλλογο, που το 1896 ονομαζόταν ακόμη «Ορφεύς» και το 1898 συγχωνεύθηκε με το «Γυμνάσιο» για να προκύψει ο Πανιώνιος ΓΣ Σμύρνης!

Πανιώνιοι Αγώνες: Η ιδέα ανήκε στο δεύτερο σωματείο

Η ιδέα ανήκε στο δεύτερο σωματείο που ανήγγειλε τη διοργάνωση με την επωνυμία «Δημόσιοι Αγώνες», αλλά τύπος και κάτοικοι τους αποκαλούσαν εξ αρχής «Πανιώνιους» και η ονομασία καθιερώθηκε έτσι!

Τελούνταν τέλη Απριλίου ή αρχές Μαϊου και σταδιακά απέκτησαν αίγλη και φήμη και έγιναν η κοιτίδα ανάδειξης πολύ σημαντικών και φημισμένων πρωταθλητών της πρώτης 25ετίας του 20ού αιώνα!

Στα πρώτα χρόνια είναι φανερή στο πρόγραμμα των αγωνισμάτων η αγγλική επίδραση, αφού οι δρόμοι τελούνταν σε γυάρδες ή μίλια, όπως άλλωστε ανέφερε και ο μόνιμος Κανονισμός Αγώνων που εξέδωσε ο Πανιώνιος στις 28 Μαρτίου 1899 προσδιορίζοντας τα εξής αγωνίσματα: 100, 220, 440 γυάρδες, ½ μιλίου, 1 μίλι, Πανιώνιο Δρόμο 8 ½ χλμ. (από γέφυρα Βουνάρβασι έως στάδιο Βουρνόβα, μέσω Χατζηλαρίου) 120 γυάρδες με εμπ. μήκος, ύψος , ελληνική δισκοβολία και σφαιροβολία.

Η διοργάνωση απέκτησε φήμη και αθλητές συλλόγων από την ανεξάρτητη Ελλάδα αλλά και την Αίγυπτο έπαιρναν μέρος σε αυτή, καθώς συνεχιζόταν για χρόνια και μάλιστα κάποιες φορές αποτελούσε και κριτήριο επιλογής για τους Ολυμπιακούς!

Το 1901 οι Ε΄ Πανιώνιοι Αγώνες έγιναν στις 23 Απριλίου με προσαρμογή των αγωνισμάτων δρόμων στο ευρωπαϊκό μετρικό σύστημα  και με προσθήλη του επί κοντώ στο πρόγραμμα.

Προσέξτε και την ισορροπία των σχέσεων μεταξύ ελληνικού & τουρκικού στοιχείου: Ο Νομάρχης Κιαμήλ Μπέης αποδέχθηκε την υψηλή προστασία των αγώνων (δηλ. τους έθεσε υπό την αιγίδα του) και ο Σαίτ Μπέης, υπασπιστής του Σουλτάνου, την επίτιμη προεδρία! Άντε τώρα να τα πεις αυτά στον Μπατσελί και στον Χουλουσί Ακάρ…

Πολύ σημαντική και η συμμετοχή , όπως αναφερόταν στο τρίγλωσσο επίσημο πρόγραμμα! Συνολικά 54 αθλητές, οι 43 απ’ τα σωματεία της Σμύρνης (Πανιώνιο, Απόλλωνα, Βουρνόβα, Περαία), 2 από Σάμο (Λαϊκός ΓΣ), 3 από Κωνσταντινούπολη (Θησέας), 3 από Αλεξάνδρεια και 3 ανεξάρτητοι. Αναφερόταν και η εθνικότητα! Οι 42 ήταν Έλληνες, οι 12 ξένοι, μεταξύ των οποίων και Τούρκοι!

Οι αγώνες τελέσθηκαν από το 1898 έως το 1903 στο στάδιο του Μπουρνόβα (προάστιο της Σμύρνης), από το 1904 έως 1909 στο «εν Παραδείσω σταδίω του Ιπποδρομικού κύκλου» και μετά το 1910 στο στάδιο του Πανιωνίου έως το 1921 (Ιθ΄Πανιώνιοι Αγώνες) που ήταν και οι τελευταίοι στη Σμύρνη.

Η Μικρασιατική καταστροφή μετέφερε μαζί με το ξεριζωμένο ελληνισμό και τα αθλητικά σωματεία στην κυρίως Ελλάδα και από το 1923 έως και το 1956 (σε μη τακτά διαστήματα) η διοργάνωση έγινε στο Παναθηναϊκό στάδιο.

Το 1965 για να γιορτασθούν τα 75 χρόνια του Πανιωνίου αναγγέλθηκε πανηγυρική εκδήλωση στον Παρνασσό και διεθνείς αγώνες (ΚΖ΄ Πανιώνιοι) που όμως τελικά ματαιώθηκαν!

Ευτυχώς η σημερινή διοίκηση του ερασιτέχνη Πανιωνίου, με πρόεδρο τον Άρη Μισαηλίδη, αθλητή του στίβου και γιο του επιφανούς παλιού πρωταθλητή και αθλητικού παράγοντα Ηλία Μισαηλίδη, πήρε την απόφαση να αναβιώσει το θεσμό! Ελπίζουμε για πολλά χρόνια μελλοντικά…